بررسی سامانه پدافند هوایی باور ۳۷۳

این سامانه در ادامه طراحی سامانه هایی مثل تلاش و پانزده خرداد (پاتریوت های ایرانی) می باشد اما در باطن بسیار برتر و ارتقاء یافته تر از سامانه های قبلی می باشد. در واقع باور ۳۷۳ را می شود اولین فرزند پدری به نام اس چهارصد و مادری به نام اچ کیو نه دانست که مادر خوانده ای به نام “کمان آسمان” تایوان که مشتق از پاتریوت هست دارد. اینکه می گویم اولین فرزند یعنی منتظر ادامه این مسیر و ارتقاء چشمگیر باور باید باشیم.

نه اینکه باور کپی این سامانه های خارجی باشد باشد، نه اصلا! در واقع باور یک سامانه بومی ایرانی است که فناوری شرقی را بومی سازی کرده و در الگوی سامانه های غربی قرار داده است. یعنی الگو برداری از سامانه های روز دنیا و ساخت سامانه ای که از خود آنان بهتر است (مهم، یکبار دیگر با دقت بخوانید). خیلی از کشورها اینکار را انجام دادند و با خرید فناوری و بومی کردن آن سامانه های ملی خودشان را ساخته اند. مثل سامانه چوسام ژاپن یا سامانه های اروپایی مثل mesds یا سامانه KM-SAM کره جنوبی که تلفیقی از فناوری های بومی در کنار فناوری های شرقی و غربی بوده است. به اعتقاد تحلیل گران نظامی باور ۳۷۳ هم همین مسیر را طی کرده است که برخی اجزای آنرا باید با هم مرور کنیم.

موشک های پدافندی خانواده صیاد شباهت هایی با برخی موشک های شرقی دارد. مثلا موشک صیاد دو خیلی شبیه موشک سامانه اچ. کیو شانزده می باشد. موشک صیاد سه شبیه موشک سامانه اچ. کیو۲۲ و سامانه کمان آسمان تایوان است. البته برخی تحلیل گران نظامی  معتقدند موشک صیاد سه به موشک ۹m317m3 سامانه بوک ام سه شباهت بیشتری دارد.

موشک صیاد چهار نیز شبیه به موشک ۴۸N6E3 شباهت دارد، اما موشک های ایرانی عمدتا برد بیشتری دارند و احتمالا این موضوع به خاطر سوخت های نوینی باشد که برای آنها تهیه شده است.

در موشک صیاد۴ سامانه باور ۳۷۳ که سامانه ای ورتیکال لانچ هست و موشک نیز باید در ارتفاع بالا با اهداف درگیر بشود نیاز به “تراست وکتور” هست چرا که در ارتفاع بالا به جهت رقیق شدن هوا، هدایت از طریق بالک ممکن است باعث خطا در مانورپذیری بشود. تراست وکتور یا تغییر در بردار رانش در موشک ها از طریق «جت وین» صورت می گیرد که در انتهای موشک و در مسیر خروجی شعله بالکهایی قرار میگرد که با ایجاد تغییر در زاویه خروجی گازها باعث تغییر یا اصلاح مسیر حرکت موشک می شود. الحمدلله این فناوری در موشک صیاد۴ کار شده است که دستاورد بسیار بزرگ و خوشایندی می باشد. این شباهت که عرض می کنیم به معنی الگو برداری از طرح های موفق موجود هست نه کپی کردن! الگو برداری با کپی یا مونتاژ یا غیره فرق دارد.

هسته مرکزی باور۳۷۳ در رده آتشبار، شامل یک دستگاه خودروی کنترل و فرماندهی، دو دستگاه رادار کسب هدف و رادار درگیری و بیش از ۶ دستگاه تل که هرکدام ۴ موشک و جمعا ۲۴ تیر موشک را حمل می کنند، می باشد. حداکثر برد رادار کسب بر اساس اطلاعات اعلام شده ۳۲۰ کیلومتر که در باند اس فعالیت می کند و حداکثر برد رادار درگیری ۲۶۰ کیلومتر است و در باند ایکس فعال هست حداکثر برد موشک صیاد چهار ۲۰۰ کیلومتر می باشد.

از ویژگی بارز و مهم رادارهای باور۳۷۳، مقاومت در برابر جنگ الکترونیک و حتی بمب‌های الکترومغناطیسی است که کارآیی آن را در مقابل حملات ECM و EMP حفظ می‌کند.

آنتن های جانبی رادار رهگیر (گلبرگ یا گوشواره) رسما اعلام نشده چه کارایی دارند اما در بحث جنگال، فریب و دیتا لینک و.. ممکن است کارایی داشته و از آنجاییکه که گفته شد این رادارها قابلیت‌ کشف موشک‌های ضد تشعشع و راداری که در سرکوب پدافند هوایی استفاده می‌شوند را دارند احتمالا نقش فریب دهنده را بازی کنند.

قابلیت TWS یا رهگیری در حین کشف برای این سامانه جای تامل دارد، چنانچه رادار رهگیر آتشبار این سامانه به هر دلیلی از چرخه خارج شود، آتشبار تا پیش از برگشتن رادار رهگیر،با رادار کشف با راندمان کمتر مشغول به کار می ماند. با استفاده از این توانایی در حالی که رادار مشغول رهگیری یک یا چند هدف شناسایی‌شده است بخشی از توان خود را نیز برای جست‌وجوی مجدد اختصاص داده و در واقع هوشیاری مجموعه پدافند نسبت به فضای تحت پوشش بیشتر می‌شود، با وجود این قابلیت در صورت حضور اهداف جدید،سامانه از وجود آنها نیز مطلع خواهد شد.

فناوری ساخت این رادارها که از چه مجموعه راداری خارجی باشد هنوز معلوم نیست (چینی و تایوانی) هرچند احتمال دارد از بخشی از فناوری رادارهای گاما روسی نیز الگو برداری شده باشد.

رادار سامانه باور که از آنتن مسطح مستطیلی بهره می‌برد قابل مقایسه با رادار ۹۶L6 است که این رادار روسی بردی بین ۵ تا ۳۰۰ کیلومتر داشته و توانایی ردگیری تا ۱۰۰ هدف با سرعت‌های ۵۰ تا ۲۸۰۰ متر بر ثانیه را دارد.

یکی از رادارهایی که مکمل سامانه باور۳۷۳ خواهد بود، رادار معراج۴ است. معراج یک رادار اکتساب هدف سه بعدی برد بلند از نوع آرایه مسطح با ۴۰ موجبر است که توسط صنایع الکترونیک شیراز طراحی و ساخته شد. این رادار از جهت طراحی به رادار «قمر» شباهت دارد و به نظر نمونه ای توسعه یافته از آن است. بنا بر گفته وزیر دفاع با توجه به اینکه رادار قمر از بیشینه برد ۴۵۰ کیلومتر و قابلیت کشف و ردیابی بیش از ۱۰۰ هدف برخوردار است میتوان انتظار داشت که رادار معراج ۴ نیز قابلیت بیشتر (دویست هدف) و بردی بالاتر داشته باشد.

آنتن سیستم تشخیص دوست از دشمن این رادار در بخش فوقانی سازه راداری قرار گرفته است. معراج بر روی یک تریلر سه محور قرار داده شده و در دسته رادارهای نیمه متحرک کششی قرار میگیرد. قابلیت Burn through در این متد به منظور مقابله با اخلالگرهاست، توان رادار در جهت مقابله با اخلالگر متمرکز می‌شود. قابلیت SLB و SLC این دو ویژگی باعث حذف سیگنال‌ های اخلالگر میشود که بصورت جانبی به آنتن تابیده شده‌اند. نحوه ایجاد این قابلیت در رادار به این صورت است که تعدادی آنتن جانبی به آنتن اصلی افزوده می‌شود تا سیگنال‌های مزاحم را حذف کند. به این آنتن های جانبی اصطلاحاً گلبرگ گفته می‌شود.

قابلیت پرش فرکانسی بمنظور مقابله با اخلالگرهای فعال و ادوات جنگال غیرفعال از دیگر ویژگی های این رادار است. قابلیت JATS یا انتخاب هوشمندانه فرکانس کاری، اين ویژگی باعث می‌شود تا رادار با آنالیز امواج اخلالگر حاضر در محیط بهترین فرکانس کاری را انتخاب کند. قابلیت فشرده سازی پالسها، این ویژگی باعث می‌شود تا کشف و آنالیز سیگنال‌های رادار برای اخالگرهای دشمن دشوارتر شده و در نتیجه این رادار در دسته رادارهای با احتمال کشف پایین یا همان LPI قرار می‌گیرد. قابلیت CFAR و Clutter Map منظور حذف تاثیرات حاصل از نویزهای زمینه و تغییرات در این نویزها و قالبیت SLL پایین این ویژگی که تحت عنوان رادار با تراز گلبرگ کناری پایین هم معرفی میشود به این مفهوم است که پراکندگی انتشار رادار به زاویه های جانبی کم بوده و و در نتیجه مقاومت رادار در برابر تسلیحات ضد تشعشع و همچنین ادوات جنگ الکترونیک بیشتر میشود. موارد ذکر شده، مجموعه اطلاعات منتشر شده توسط شرکت سازنده این رادار بود که ارائه شد.

در واقع سامانه باور ۳۷۳ و رادارهای مکملش برتر از سامانه های اس۳۰۰ روسیه، اچ.کیو۲۲ چین و کمان آسمان تایوان و پاتریوت و قابل مقایسه با سامانه تاد امریکا و اس۴۰۰ روسیه می باشد.

کشنده لانچرهای باور ۳۷۳ خودروی پنج محور (ده چرخ) ذوالجناح است که محورهای اول و دوم و محور پنجم فرمان پذیر هستند. توان این خودروی چند منظوره شامل:

• قابلیت عبور از رودخانه تا عمق ۱٫۵متر
• حداکثر ظرفیت بار ۳۰ تن
• حمل محموله با طول ۱۰٫۵ متر
• حداکثر شیب روی ۲۵ درصد
• وزن خالص ۲۱ تن
• سامانه تعلیق مستقل

یکی دیگر از خودروهای استفاده شده در سامانه باور۳۷۳ خودروی ۸*۸ ظفر می باشد. این خودروها احتمالا با استفاده از شاسی و اجزای تانکبرهای ماز۵۳۷ (ببر۴۰۰) ساخته شده اند که توسط سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نزاجا به وزارت دفاع ارائه شد و بعد تغییرات بسیاری نیز داشت.

سامانه باور ۳۷۳ لبه تکنولوژی دنیاست و ما به آن دست پیدا کرده ایم. در حال حاضر ما تقریبا به بالاترین سطح تکنولوژی دفاعی پدافندی دست پیدا کردیم در نتیجه از این پس در مدت زمان کوتاه‌تر از ۱۰سال قادر خواهیم بود که محصولات با کیفیت‌ تری را با توجه به نیازهای خودمان یا مشتریان و هم پیمانان خودمان تولید کنیم.

چه بسا در صورت سفارش در آینده شاهد تولید رادارهای آرایه فازی جدید و قوی برای جنگنده های خودمان باشیم. کمااینکه الان هم خیز راداری مناسبی برای پرنده های نهاجا برداشته شده و شاهد رادار آرایه ای مسطح بینات بر روی فانتوم و همینطور رادار گریفو-اف بر روی کوثر هستیم. بنابراین باید در آینده نه چندان دور شاهد ارتقا های بسیار مهمی بر روی سامانه باور ۳۷۳ باشیم. به امید موفقیت جمهوری اسلامی ایران در تمامی زمینه ها.