دین و پیشینه آن در تاریخ بشر

دیرینه ترین آثاری که باستان شناسان به آن دست یافته اند، بر آن دلالت دارد که زندگی انسان ها هموراه با دین و دین داری همراه بوده است; هر چند این پدیده در زمان و مکان های مختلف بصورتی خاص جلوه گر شده. هر یک از ادیان پیشین در زمان خود کامل ترین بوده اما در عین حال ادیان مختلف همانند کلاس های یک واحد درسی بودند که آخرین و کاملترین آنها اسلام است که حضرت محمد آنرا عرضه نمود.

تعریف دین:

دین در لغت به معنای فرمانبرداری، خضوع، پیروی، اطاعت و تسلیم و در اصطلاح، مجموعه عقاید و قوانین و مقررات عملی و اخلاقی است که خداوند از طریق پیامبران برای هدایت و سعادت انسانها نازل کرده است که عمل به آنها موجب سعادت دنیا و آخرت می شود. و دارای ابعاد مختلفی نظیر بعد شناختی و آموزه ای، اخلاقی، فردی، عبادی، حکومتی، اقتصادی، حقوقی، روانی و آرمانی است.

از دیدگاه قران، دین در نزد خدا اسلام است یعنی تسلیم شدن در برابر خدا که معنای عامی است که همه ادیان تحریف نشده در هر زمانی را در برمی گیرد. با توجه به این که قران دین را مفرد به کار برده است. از بکارگیری واژه ادیان خودداری باید کرد. پس دین حقیقت واحدی است که به صورت دین های مختلف نظیر دین نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و… ذکر شده. از این نگاه هر کس که بجز اسلام دین دیگری را داشته باشد و پیروی کند، هرگز از او پذیرفته نمی شود.

پیشینه دین در تاریخ:

با توجه به نیاز انسان به دین و ضرورت الهی بودن آن، می توان گفت که تاریخ دین حق که همان دین اسلام است همزمان با پیدایش انسانها بوده است. هنگامی که تنها حضرت آدم و حوا می زیستند، حضرت آدم پیامبر الهی بود و پیام های الهی بر وی نازل می شد. البته دین ایشان بسیار ساده و مشتمل بر کلیاتی مثل یکتا پرستی، باور به معاد و زندگی ابدی، اعتقاد به بعثت پیامبران از سوی خدا برای هدایت بشر و تعدادی از قواعد اخلاقی و احکام عملی بود.

با پیشرفت بشر ادیان نیز دچار پیشرفت و تحول شگرفی شده و متناسب با آن دوره ظهور کرده و قواعد نوینی را برای بشر به ارمغان می آوردند. نوح، ابراهیم، عیسی و موسی هر کدام دینی آورده که ادیان نوح  ابراهیم در گذر زمان تنها نامی از آنها بیشتر باقی نماند و ادیان عیسی و موسی نبی نیز دچار تحریفات گسترده ای شد. در این زمان بود که اسلام محمدی نزول کرد و کاملترین دین را به جهانیان عرضه کرد. از زمان اولین ادیان تا به امروز ادیان دشمنانی داشتند که منفعت را در دشمنی با دین می دانستند. گهگاهی به موفقیت و زمانی نیز خوار و زلیل می شدند. ولی به یاد این سخن خداوند بیفتید که: بیادتان می اندازیم زمانی که خدا و آخرت را انکار می کردید. حال بچشید آنچه را که می پنداشتید.

فطری بودن و مراتب دین:

دین امری فطری است; بدین معنا که دین مجموعه اعتقادات و اعمالی است که فطرت و ساختار وجودی آدمی آنرا اقتضا می کند و در پرورش استعداد های آدمی موثر است. بی شک توحید، نبوت و معاد به عنوان عناصر اصلی دین، اقتضای وجود آدمی است. معرفت و گرایش یه خدا در نهاد آدمی سرشته شده و از آن جدایی ناپذیر است. میل به جاودانه زیستن و میل به راحتی مطلق که در عالم آخرت میسر است هم میل فطری است. این در حالی است که کلیات تعالیم و دستورات دینی از جمله عبادت و پرستش خداوند و یا فرمان هایی که برای تنظیم روابط اجتماعی، مطابق با فطرت و ساختار وجود آدمی است. از این رو هر کس ک از فطرت خود فاصله نگرفته، با کمال میل آنرا قبول می کند. بنابراین فطری بودن دین یعنی مطابق بودن محتوای دین با ساختار وجودی انسان.

شریعت ها و مذاهب در طول تاریخ دارای حقیقت واحدی هستند که همان اسلام یعنی تسلیم بودن در برابر خدا است. اختلاف و مراتب آنها نیز برحسب درجات کمال است که در استعداد های امت های گذشته و آینده ریشه دارد. به تعبیری شرایط مختلف مانند یک دوره تحصیلی و درمان یک بیماری است. همه مراحل درمانی که پزشک تجویز می کند دارای هدف واحدی هستند.بی شک مراحل و شرایط بیمار چنین مراحلی را اقتضا کرده. از این رو است که قران میفرماید:

الک جعلنا منکم شرعه و منهاجا

برای هر یک از شما شریعت و راه روشنی قرار دادیم.

همه این شریعت ها، راه هایی برای رسیدن به اصول و اهداف کلی هستند که فراخور استعداد های امت و مقام انبیا شکل گرفته. این راه ها مکمل هم اند نه ناسازگار با هم. نخستین راه را حضرت آدم به فرزندان خود آموخت و این راه ادامه داشت تا به آخرین و کامل ترین شریعت یعنی پیامبر اسلام رسید.