علل کاهش توانایی یادگیری در دانش آموزان

۱_ کم خونی فقر آهن:

آهن اساسی ترین ماده اولیه برای ساختن گلبول های قرمز خون است. در صورت کمبود آهن بدن ما ابتدا ذخایر آهن خود را از دست می دهد. سپس در ادامه ذخایر آهن بدن به طور کامل تخلیه می شود و فقر آهن بوجود می آید که متاسفانه این بیماری یکی از بیماری های شایع در کشور ما بخصوص در دختران نوجوان و خانم های باردار است.

علائم کم خونی فقر آهن: دانش آموزانی که دچار کم خونی فقر آهن هستند، همیشه احساس خستگی و ضعف می کنند. این افراد اغلب از ورزش های بدنی دوری می کنند و یا زود خسته می شوند. هم‌چنین در این افراد بی حوصلگی و بی تفاوتی دیده می شود. همچنین به دلیل کاهش قدرت یادگیری موجب افت تحصیلی دانش آموزان می شود و بیماری های عفونی را به ارمغان می آورد.

علل ایجاد کم خونی فقر آهن در دانش آموزان:

• در سنین مدرسه بدلیل رشد به آهن بیشتری نیاز دارید و مصرف ناکافی منابع غذایی حاوی آهن، به کمبود آهن دچار می شوید.
• دختران در سنین بلوغ، علاوه بر رشد، به علت عادت ماهانه و از دست دادن خون، نسبت به کم خونی فقر آهن حساس تر و آسیب پذیر تر هستند.
• عادت ها و رفتارهای نادرست غذایی پر دوران مدرسه و بلوغ موجب می‌شود که افراد بجای مصرف غذاهای خانگی از فست فود ها استفاده کنند و این غذاها نیز از نظر آهن فقیرند.
• تغییرات خلق و خوی در دوران بلوغ موجب کم اشتهایی می شود و دریافت آهن را محدود می کند.
• یکی از مهم ترین موارد مصرف کم گوشت قرمز است زیرا گوشت قرمز آهن قابل جذب دارد.

غذاهای حاوی آهن عبارتند از : گوشت قرمز، ماهی، جگر، حبوبات، پسته، فندق، انجیر، کشمش، خزما، سویا. همچنین از مصرف بیش از اندازه چای بپرهیزید زیرا مانع جذب آهن می شود.

توصیه‌هایی برای پیشگیری از کم خونی فقر آهن در دانش آموزان:

• در برنامه روزانه خود غذاهای حاوی آهن مثل گوشت ها،حبوبات و سبزی ها قرار دهید.
• همرا غذا سبزی های تازه و سالاد میل کنید.
• در میان وعده ها بجای تنقلات بی ارزش از انواع خشکبار و مغز ها استفاده کنید.
• بجای مصرف نوشابه از دوغ استفاده کنید.
• تا یک ساعت بعد و قبل غذا از مصرف چای و قهوه خودداری کنید.
• در بعضی مواقع نیز باید به پزشک مراجعه کنید زیرا شاید تنها راه درمان باشد.

۲_ مشکلات تیروئید:

تیروئید غده مهمی در بدن است. این غده ید را که از طریق مواد غذایی به بدن می رسد، جذب کرده و آن را تبدیل به هورمون های تیروئیدی T4 و T3 می کند و هورمون سوخت و ساز و اعمال مغزی را تنظیم می کند. به هر دلیل ترشح این دو هورمون افزایش پیدا کند متابولیسم بدن بالا رفته و علائمی مثل بی قراری، اضطراب، تعریق و تپش قلب ایجاد می شود و از طرف دیگر به هر دلیلی ترشح این هورمون ها کاهش یابند، متابولیسم بدن پایین آمده و خواب آلودگی، خستگی، اختلال در تفکر و بی حوصلگی ایجاد می شوند. یکی از دلایل شایع کم کاری تیروئید، کمبود ید در آب و مواد غذایی می باشد. بخصوص در مناطق کوهستانی که ید کم پیداست. در این حالت ابتدا غده تیروئید حجم خود را افزایش می دهد که به این حالت گواتر می گویند ولی اگر مقدار یود دریافتی بدن افزایش پیدا نکند، علائم کم کاری تیروئید نمایان می شود. پس توصیه می شود از مواد غذایی حاوی ید از جمله غذاهای دریایی استفاده شود ماتتد: ماهی، میگو، صدف، خرچنگ و نمک یددار.

۳_ افت قند خون:

یکی از دلایل کاهش قدرت یادگیری در دانش آموزان، افت قند خون حین درس خواندن است. قند تنها غذای سلول های مغزی و عصبی مغز می باشد. لذا برای انجام فعالیت های فکری باید انرژی لازم و کافی از طریق قند ها به سلول های مغزی برسد. یکی از علل شایع افت قند در دانش آموزان نخوردن صبحانه است، زیرا پس از صرف شام حدود ده ساعت مواد غندی به بدن نمی رسد و لذا نخوردن صبحانه دانش آموزان را دچار افت قند خون و کاهش یادگیری در کلاس می کند.

غلت شایع دیگر افت قند خون مصرف قندهایی با گلوکوز اندکس بالاست. مصرف قندهایی مثل شکر، شیرینی و نوشابه که گلوکوز اندکس بالا دارند، ابتدا سطح قند خون ما را خیلی سریع بالا می برند ولی به علت ترشح زیاد هورمون انسولین، سطح قند خون به سرعت کاهش می یابد و اینجاست که ما دچار افت قند خون شده و در نتیجه قدرت یادگیری و تمرکزمان به شدت کاهش می یابد. بنابراین تا حد ممکن از قندهایی با گلوکوز اندکس پایین مثل: میوه تازه، غلات و سبزیجات استفاده کنید تا قند خونتان بطور متناوب در یک سطح باشد.

۴_ افت فشار خون:

یکی از علل کاهش قدرت یادگیری کاهش فشار خون می باشد. فشار خون در واقع فشاری است که توسط پمپ قلب ایجاد می شود تا به واسطه این فشار، خون به عروق تمام بدن برسد تا مواد غذایی و اکسیژن لازم برای قسمت های مختلف بدن تامین شود. سیستم گردش خون ما طوری طراحی شده است که اگر فشار خون کاهش پیدا کند ابتدا خون اندام های حیاتی تامین می شود. یعنی در صورت کاهش فشار خون، عروقی که خون را به دست ها، پاها، سیستم گوارش و… می رسانند تقریبا بسته می شوند تا خون به قلب و مغز که اندام های حیاطی بدن هستند برسد. ولی مقدار خونی که در این حالت به مغز می رسد برای فعالیت های یادگیری کافی نیست. معمولا افت فشار خون در دانش آموزانی دیده می شود که آب کافی نمی نوشند و یا املاح معدنی مثل سدیم به اندازه کافی در بدنشان نیست. بنابراین توصیه می شود:

• روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان مایعات بنوشید.
• غذایتان حاوی املاح کافی مثل نمک و… باشد.
• روزانه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ورزش کنید.
• در رژیم غذایتان پروتئین به اندازه کافی میل کنید.

کمبود ویتامین ب ۱:

یکی از علل اصلی کاهش توانایی یادگیری در دانش آموزان کمبود ویتامین های گروه ب به خصوص تیامین یا ویتامین ب ۱ می باشد. یکی از مواد مهم در سوختن قند و رسیدن آن به قلب و مغز ویتامین ب ۱ است. در واقع اگر این ویتامین نباشد، قند نمی تواند بسوزد و انرژی آزاد کند به همین دلیل افراد دچار افت قدرت یادگیری، اختلالات عصبی و پرخاشگری می شوند. دانش آموزانی که قند های گلوکوز بالایی مثل شکر، شیرینی و آب نبات و… مصرف می کنند، بطور دائم دچار نوسانات قند خون و در پی آن سوزاندن این قند توسط انسولین می شوند. پس چون سوخت و ساز قند در بدن این افراد بالاست، معمولا بیشتر از دیگران دچار کمبود ویتامین ب۱ می شوند زیرا برای  این سوخت ساز بالا مقدار زیادی ویتامین مصرف می شوند.

کمبود منیزیم و روی:

یکی از علل کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی در دانش آموزان کاهش ذخایر روی و منیزیم بدن می باشد. نکته مهم این است که مصرف این مواد در ایام امتحانات کمکی به شما نمی کند، بلکه باید قبل از خواب به تصحیح تغذیه خود، مود غذایی لازم را به بدن خود برسانید. این دو ماده معدنی و مهم در منابع زیر موجودند.

روی: صدف خوراکی، ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ، بادام زمینی، غلات و مخمر ها.

 منیزیم: بادام، نخودچی، فندق، گردو، سبزی، لوبیا، برنج قهوه ای و نان گندم سبوس دار.