۱۰ الهه مرگ، ویرانی و دنیای زیرین

خدایان قدیمی در انواع و تعداد زیاد وجود داشتند و مردم و قبایل متعددی از سرتاسر این دنیا، آنها را می پرستیدند. انواع مختلفی از خدایان و الهه گان وجود دارند که هر کدام، وظایف خاص خود را بر عهده دارند. یکی از انواع خدایان، خدای مرگ و جهان زیرین است. در ادامه به معرفی ۱۰ خدای مرگ که در دوران باستان توسط مردم سراسر جهان پرستیده می شدند، می پردازیم. با ما همراه باشید.

---

۱۰. کرنوبوگ: اسلاو ها

در بین خدایان اسلاوی، هیچ کس ترسناک تر از کرنوبوگ نبود. کرنوبوگ الهه مرگ، تاریکی، هرج و مرج، و زمستان می باشد و کسی است که تمام بدبختی های عالم را بوجود آورده است. سلطنت او از زمستان آغاز می شود، یعنی زمانی که شب طولانی تر است و تا بهار ادامه دارد و تا هنگامی که قدرت به نفع بلوبوگ، خدای نور، خوبی و تابستان تغیر کند.

با توجه به این که کرنبوگ و بلوبوگ هر دو از خالقین جهان بودند، ولی بطور کامل با یکدیگر در تضاد و دشمنی هستند. با این حال اسلاو ها او را می پرستند و هرج و مرج و بدبختی را همانند همه اتفاقات خوبی که برایشان می افتد، به عنوان بخشی از زندگی روزمره تلقی می کنند.  کشیشی مسیحی از قرن ۱۲ هنگام مشاهده جشن های آنها پی به این حقیقت می برد که اسلاو ها خودشان را نفرین می کنند. این نشان می دهد که آنها سختی و بدشانسی را به عنوان مشیت و اراده الهی قبول داشتند.

---

۹. کواتلیکوئه: آزتک ها

کواتلیکوئه در اساطیر آزتک، «مادر خدایان» محسوب می‌شد. وی، یکی از ایزد بانوان آزتکها بود، که به ماه، ستارگان، و اویتسوپوچتلی خدای خورشید و جنگ، زندگی بخشیده بود و آن‌ها را به دنیا آورده بود. کواتلیکوئه همچنین الهه باروری، آتش، زندگی، مرگ، تولد دوباره و نیز به عنوان الهه مادر ستارگان جنوبی نیز شناخته می‌شود. او به صورت زنی نمایانده می‌شود که دامنی از مارهای درهم پیچیده شده به تن کرده‌ است و گردنبندی بر گردن آویخته که از قلب آدمیزاد، و دستها و جمجمه او، ساخته شده‌است.

پاهای او و همینطور دستهایش به صورت پنجه آراسته شده‌اند و پستان‌هایش، به صورت شُل و ول و چروکیده، آویزان به تصویر کشیده شده‌اند که به جنبهٔ پرستاری کنندهٔ او اشاره دارند. بیشتر آثار هنری آزتک‌ها، در نمایش‌های هنری مربوط به این الهه، بر جنبه‌های کشنده و مرگبار او تأکید می‌کنند، چرا که زمین، همانند یک مادر دوست داشتنی است، که البته به صورت هیولایی سیری ناپذیری جلوه می‌کند که هرآنچه را که حیات دارد، مصرف می‌کند و به دل خود فرو می‌برد.

---

۸. سخمت: مصر

سخمت، به معنای او که می‌خراشد، ایزدبانویی در دین مصر باستان بود. او به صورت زنی با سر شیر و نماد خورشید در پشت آن به تصویر کشیده می شد. سخمت ابزار انتقام رع بر ضد شورش مردمان بوده است و نه تنها بدنش تن شورشیان را می‌سوزاند که تیرهای درخشانش دشمنان شاه را نابود می‌کرد. رع برای آنکه جلوی او را بگیرد تا همه انسان‌ها را نکشد، نوشیدنی‌ ای به رنگ قرمز ساخت تا عطش او به خون را فرو بنشاند. نوشیدنی سمی بود و باعث شد که هاثور جای او را بگیرد. در مصر باستان، راهبان باید روزانه دوبار، در برابر یک مجسمه منفاوت از سخمت، یک مراسم مقدس انجام دهند تا او را در آرامش نگه دارند.

---

۷. هل: وایکینگ ها

هل الهه جهان زیرین در هلهایم در پانتئون نورس است. او شبیه ترین خدای باستانی به شیطان و قلمرو او شبیه ترین مکان به جهنم ادیان است. او توسط وایکینگ ها به عنوان حاکم جهان زیرین و مسئول کسانی که به دلیل بیماری یا پیری درگذشتند شناخته می شود. هل دختر خدای شرارت لوکی و غول انگربودا است. خواهر و برادر او گرگ فنریر و مار یورمونگاند هستند. او به عنوان یک خدای حریص و بدذات با نیمی از بدن زنده و نیمی دیگر مرده به تصویر کشیده می شود. گفته شده که همراه با تولد او، بیماری نیز به جهان آمد. او با جابجایی در شهر ها و روستا ها، با استفاده از جارو یا چنگکش، انسان و موجودات دیگر را می کشد. او نقشی کلیدی در افسانه بالدر و تلاش برای رستاخیزی او ایفا می‌کند.

---

۶. موریگان: سلت ها

موریگان ایزد بانوی جنگ، درگیری و باروری در اساطیر سلتیک است. او نتنها در ایرلند، بلکه در سایر مناطق اروپا بویژه فرانسه نیز یکی از محبوب ترین خدایان باستانی بوده است. او همچنین به عنوان ملکه بزرگ و ملکه شبح نیز شناخته می شود. ریشه های موریگان به قبل از تاریخ بر می گردد و عبادت او قدمتی ۳۰ هزار ساله دارد.

در اسطوره های سلتیک، موریگان یا به تنهایی یا به شکل سه نفره، درست در درگیری ها و میدان های جنگ ظاهر می شد تا ارواح را با خودش به دنیای مردگان ببرد. مریگان این توانایی را دارد که به کلاغ تبدیل شود، اما به شکل گرگ و گاو نیز به تصویر کشیده شده است. محققان بر اساس نقوش گاو از او بر این باورند که موریگان، الهه زمین و کشاورزی نیز بوده است.

---

۵. الریک: شمنیسم سیبری

الریک یا ارلیک که در اساطیر به شکل یک خرس نشان داده شده است، اولین ساخته اولگان، خدای خالق اقوام ترک – مغول در سیبری است. روزی اولگان، دومین خدای مهم بعد از کودای، تکه ای از گل را دید که در اقیانوس شناور است، او به آن تکه روح داد و نام آنرا الریک گذاشت. با این حال الریک مغرور شد و خواست تا با خالق خود در یک سطح باشد. الریک الهه گناه، دنیای زیرین، تاریکی و قضاوت مردگان است.

یک بار الگان به او دستور داد تا تکه ای از زمین را از کف اقیانوس بلند کند، الریک آنرا بلند کرد و در دهن خود گذاشت، ولی خفه شد و نزدیک بود بمیرد. ولگان به او گفت آنرا تف کند، به همین دلیل تمام سرزمین هایی که در دهان او بودند و او آنها راتف کرد، به باتلاق، مرداب و سرزمین های حرز در زمین تبدیل شد. همانند شیطان، او با انسان ها دشمن است و هر کاری می کند تا آنها را از بین برد.

---

۴. اهریمن: پارسیان

طبق آیین زردشت، آیین اصلی در امپراتوری پارسیان، اهریمن یا آنگرا ماینویو خدای همه بدی ها و آشفتگی ها در جهان و برادر دوقلوی اهورا مزدا، خدای خوبی ها در آیین زردشتی است. اهریمن مسئول تمام بدبختی هایی است که انسان باید در این دنیا متحمل شود، او مسئول یخبندان در زمستان یا گرمای شدید در تابستان بود، اما داستان مردگان درباره او و اهورامزدا با تمامی خدایان نقاط دیگر دنیا تفاوت دارد.

طبق آیین زردشت چیزی به نام خدای مرگ وجود ندارد. پیروان فریب باید با بدترین موجود ملاقات کنند و پیروان حقیقت با پروردگار خردمند. بطور خلاصه افراد خوب باید به اهورامزدا بپیوندند و افراد بد به اهریمن. سلاح اصلی اهریمن که از آن بر علیه بشریت استفاده می کرد، شهوت بود. نژاد بشر خلق شده بود تا شر را از بین ببرد، اهریمن که انسان را به این حالت دید، بیهوش شد و سه هزار سال در همان حالت ماند. بعد از آن بیدار شد و گمراه کردن نسل بشر را آغاز کرد.

---

۳. باتارا کالا: جاوه ای و بالیایی

باتارا کالا یا بترا کالا یکی از معروف ترین خدایان مردمان سرزمین جاوه و الهه دنیای زیرین، مسئول ایجاد نور و زمین، فرمانروای زمان، نابودی و بلعنده افراد بدبخت است. او توسط دیوها (خدایان) به زمین فرستاده شد تا بدکاران را مجازات کند. متاسفانه، باتارا کالا فقط به خوردن مردم به صورت تصادفی علاقه داشت تا اشتهای خود را برطرف کند. به همین دلیل او بعد ها از طرف دیو ها به فرمانروایی بر جهان زیرین منصوب شد. همچنین اعتقاد بر این است که باتارا کالا دلیل اصلی خسوف می باشد زیرا او دشمن قسم خورده خدایان ماه و خورشید است. وقتی خسوف رخ می داد، مردم مراسم مذهبی انجام می دادند و شروع به قربانی کردن حیوانات می کردند.

---

۲. سدنا: مردم اینوئیت کانادا و گرینلند

نسخه‌های مختلفی از افسانه‌های سدنا در میان اینویی‌هایی که در شمال کانادا و گرینلند زندگی می‌کنند وجود دارد، اما خط کلی داستان همه آن‌ها کم و بیش با یکدیگر یکسان است. او ایزدبانوی دریا و حیوانات دریایی است که همچنین با نام زن دریایی یا مادر دریا شناخته می‌شود. افسانه‌های سدنا به توضیح منشأ موجودات دریایی و چگونگی حکومت او بر آدلیوون، دنیای مردگان در اساطیر اینویی‌ها را شرح می‌دهد.

در روایات، سدنا کودکی با اشتهای فوق‌العاده بود که حتی سعی کرد دست پدرش را هنگامی که او خواب بود بخورد. وقتی که پدرش از خواب بیدار شد، سدنا را توسط قایقی به دریا برد. او سعی کرد سدنا را به دریا پرتاب کرد، اما او محکم به کنار قایق چسبیده بود. سپس پدرش شروع به بریدن انگشتان سدنا نمود. درحالی که قطعه‌های برید شده انگشتان سدنا به داخل آب می‌افتاد، آن‌ها تبدیل به فک، نهنگ و شیر دریایی شدند. وقتی تمام انگشتانش بریده شدند، به پایین‌ترین نقطه دریا کشیده شد، مکانی که او تبدیل به نگهبان ارواح مردگان گشت.

در نسخه‌های دیگر افسانه، او از مردانی که پدرش برای ازدواج با او پیشنهاد می‌داد ناراضی بود، چنین شد که با یک سگ ازدواج کرد. پدرش از این موضوع بسیار خشمگین شد و او را به دریا انداخت. وقتی که سعی کرد خود را به قایق بازگرداند، پدرش انگشت‌هایش را قطع کرد. انگشتانش تبدیل به پستانداران دریایی شدند و خود نیز به ایزدبانوی قدرتمند دریاها مبدل شد. هنگامی که خشمگین می‌شد، شمن‌ها برای شستن و شانه کردن موهایش به نزد او سفر می‌کردند، و فقط در این صورت او حیوانات دریایی را برای شکارچیان رها می‌نمود.

---

۱. آدرو: مردم لوگبارا از زایر و اوگاندا

آدرو یک خدای باستانی آفریقایی است که به عنوان الهه مردگان و بدی ها شناخته می شود. او همانند شیطان، زندگی در بهشت را از انسان ها گرفت و تنها خدایی بود که می توانست با انسان ها ارتباط برقرار کند. آدرو می تواند خود را به یک مار تبدیل کند و گاهی اوقات نیز برای افرادی که در شرف مرگ هستند، به شکل یک پیرمرد که نصف بدنش ناقص است نشان داده شده است. او باعث همه بیماری ها و مرگ بشر است و هر از گاهی افرادی را می رباید تا آنها را بخورد. فرزندان او که به آدروآنزی ها شناخته می شوند، روح نگهبان مردگان هستند و همانند پدرشان، به مار شباهت دارند.

منبع: toptenz.net