اروپایی ها چگونه آفریقا را دریدند؟
اسنادی که در این چند ساله در مورد سیاست های استعماری اروپایی ها در آفریقا در قرن نوزدهم، به ویژه سلطه گرایی بلژیک در کنگو منتشر شده است، بی نهایت تکان دهنده و ضد انسانی است. چپاول این قاره توسط غرب، حاصل حرص و طمع سوداگرانه نظام صنعتی و سرمایه داری است که ریشه های اختلاف سیاسی، اقتصادی و نظامی قرن بیستم را آبیاری کرده است. مستعمرات اروپا در آفریقا در اواخر قرن نوزدهم، محصول ماجراجویی و ائتلاف قدرت های سیاسی دول اروپایی و آمریکا و نمونه ای از همکاری و مشارکت شرکت های عظیم اقتصادی و مطبوعاتی در کنترل بازار ها و افکار عمومی است. این مدارک همچنین نشان می دهد که تا چه حد سرمایه داران و دولتمردان اروپایی از سنت چند قرنی تجارت مسلمانان در قاره آفریقا، به ویژه ساحل شرقی آن، آگاه و نگران بوده و در نقشه خود برای تصرف و استعمار این قاره، همیشه کوشیده اند تا همکاری های اقتصادی کشورهای سواحل خلیج فارس را با کشورهای آفریقایی کناره اقیانوس هند، به نفع خود از بین ببرند.
در میان این اسناد و مدارک، تکان دهنده تر از همه، قساوت های بی سابقه لئوپولد دوم پادشاه بلژیک است که بخاطر تشنگی و طمع فوق العاده ای که برای قدرت و پول داشت موفق شد یکی از بزرگ ترین سرزمین های آفریقا یعنی کنگو کنونی (زئیر سابق) را به مدت بیست و سه سال، از ۱۸۸۵ تا ۱۹۰۸ میلادی، به مالکیت و مستعمره شخصی خود در آورده و در این مدت با کشتار و شکنجه دسته جمعی اهالی این کشور، یکی از بزرگ ترین جنایات ضد بشری را در قاره آفریقا مرتکب شود. قسمتی از این مدارک که چند سال قبل در کتاب «کابوس پادشاه لئوپولد: داستان طمع، ترور و قهرمانی در آفریقای مستعمراتی» به قلم آدام هاکس شیلد، نویسنده آمریکایی منتشر شده است، بسیار تکان دهنده، تلخ و در عین حال تاریخی و عبرت انگیز بوده و نشان می دهد که جنایات لئوپولد در کنگو، به مراتب وسیع تر از بی رحمی هیتلر نازی علیه یهودیان اروپا بوده است. کشتار و قتل عام اهالی بومی کنگو توسط اروپایی ها در اواخر قرن نوزدهم، باعث شد که در مدت خیلی کوتاهی جمعیت این کشور، ده میلیون نفر کاهش پیدا کند. در قرن اخیر در حالی که نسبت به وقوع جنایات در اروپا سر و صدای زیادی شده است، مصیبت های وارده از طرف دولت های غربی به آفریقا همیشه با سکوت مصلحتی همراه بوده است. رسانه های اصلی اروپا به عمق این جنایات توجهی نداشته و در این باره تا انتشار اسناد و مدارک در سطح جهانی سکوت اختیار می کنند.
چرا و چگونه اسناد جنایات لئوپولد و همکاران اروپایی او، به مدت یک قرن ازدسترس تاریخ نویسان و پژوهشگران پنهان نگاه داشته شده است؟ لئوپولد پادشاه بلژیک در سال ۱۹۰۸، بعد از آکه کنگو را از مالکیت شخصی خود به مستعمره دولت بلژیک تبدیل کرد و در حقیقت کشور کنگو را به عنوان ملک شخصی خود به دولت فروخت، طبق اظهارات و شواهد مقامات گارد سلطنتی، تمام اسناد متعلق به تصرف و تجاوز در کنگو را در اجاقهای کاخ خود سوزاند ولی آنچه در آرشیو وزارت خارجه بلژیک به مدت نزدیک به یک قرن سالم نگهداشته شد، اسناد و مدارک کمیسیون رسیدگی به امور بلژیک در سال های ۱۹۰۴ و ۱۹۰۵ میلادی و گزارش های مامورین دولتی بلژیک در کنگو و مشاهدات اروپایی های مقیم این کشور در اوایل قرن بیستم است. چند سال قبل، فهرست این مدارک به اصرار سفیر سابق بلژیک در غنا، لیبریا و سیرالئون که از جنایات و آدم کشی دولت خود در کنگو مطلع شده بود، از طرف وزارت امور خارجه بلژیک منتشر و همراه با صدها عکس و تلگراف از طرف اشخاص مختلف که از این شکنجه ها و کشتار باقی مانده است، در اختیار محققان معاصر قرار گرفت.
کنگو که مساحت آن یک و نیم برابر ایران است، سومین کشور بزرگ قاره آفریقاست که در اواخر قرن نوزدهم و قبل از هجوم و تصرف آن به دست پادشاه بلژیک، توسط حکمرانان و طایفه های محلی اداره می شد و اروپایی ها اطلاعات زیادی از آن نداشتند. رودخانه کنگو که دومین رودخانه پر آب و بزرگ دنیا به شمار می رود، در سال ۱۸۷۲ برای اولین بار توسط یک سیاح آمریکایی _ اروپایی نژاد به نام هنری مستنلی به روی اروپایی ها باز شد و همین فرد بود که در سال های بعد به خدمت پادشاه بلژیک درآمد و راه تصرف کنگو را برای لئوپولد هموار کرد. با وجود اینکه انگلیسی ها، پرتغالی ها، آلمانی ها، فرانسوی ها و اسپانیایی ها به تدریج با قاره آفریقا آشنایی پید کرده و مستعمرات جدیدی را تهیه می دیدند، سرزمین پهناور کنگو و منابع طلا، الماس، نقره، مس، اورانیوم و میلیون ها هکتار جنگل پر قیمت آن، از طرف اروپایی ها کشف نشده بود. لئوپولد به عنوان پادشاه یکی از کوچک ترین کشورهای اروپا، زور و قدرت زیادی مثل انگلستان، آلمان و فرانسه نداشت ولی دو خصلت بارز او، یکی طمع فوق العاده به پول و دیگری استفاده بسیار ماهرانه او از تبلیغات، موجب شد که این فرد به تنهایی و تحت حمایت سایر کشورها ی اروپایی و با استفاده از اطلاعات گردآوری شده توسط سیاحان اروپایی، به کنگو دست درازی کرده و با امضای عهد نامه ساده ای که با سران طوایف آن کشور امضا کرد، در حقیقت قباله سرزمین پهناور کنگو را به نام شخصی خود ثبت نمود. سران طوایف کنگو که به زبان فرانسه و حقوق بین المللی روز آشنا نبودند، در در مقابل دریافت یک دست لباس و به امید همکاری و گفتگو با تمدن اروپا و بدون اطلاع از برنامه های موذیانه لئوپولد، این مدارک و اسناد چند سطری را امضا می کردند.
در کنفرانس بزرگی که لئوپولد از سیاحان و جغرافی دانان اروپا در سال ۱۸۷۶ در بروکسل تشکیل داد، او موفق شد که تحت لوای «توسعه»، «تجدد»، «تجارت آزاد» و «معرفی تمدن به قاره ای که در تاریکی به سر می برد»، سازمانی به نام «انجمن بین المللی آفریقا» تاسیس کرده و در بستر چنین تشکیلاتی که خود ریاست آن را بر عهده داشت، مقدمات تصرف کنگو را به صورت مشروع بدست آورد. در کمتر از یک دهه، در کنفرانس برلین که در سال ۱۸۸۵ به ریاست بیسمارک صدراعظم آلمان تشکیل شد و نقشه نهایی تقسیم قاره آفریقا به عنوان مستعمرات اروپا امضا شد، لئوپولد به پیروزی نهایی رسید و کنگو را ملک شخصی خود اعلام کرد.در این کنفرانس حتی یک آفریقایی حضور نداشت.
امپریالیسم اروپا به دوران طلایی خود رسیده بود و زمامدارانی مانند لئوپولد و بیسمارک، گفته جان استوارت میل متفکر فلسفه لیبرالیسم قرن را که «در مقابله با مردم وحشی، استبداد مشروع ترین نوع حکومت است تا زمانی که خاتمه آن به ترقی و پیشرفت انجامد» را تکرار می کردند.
دیدگاه ها غیر فعال است.