نقد فیلم ترمیناتور سرنوشت تاریک (Terminator: Dark Fate)

یکی از جملات معروف تی  ۸۰۰ با بازی آرنولد شوارتزنگر در اغلب قسمت های فیلم های ترمیناتور عبارتی مبنی بر ادامه ماموریتش بود که در اوج درگیری ها، در حالی که می رفت، می گفت: I’ll Be Back ( برمی گردم). اما در تازه ترین قسمت از این مجموعه به نام ترمیناتور: سرنوشت تاریک وقتی مشغول خداحافظی از همسرش! برای رفتن به یک ماموریت سخت، همراه دیگر شخصیت های اصلی و مثبت فیلم است به او می گوید: “I Won’t Back” (بر نمی گردم).

آیا معنی و مفهوم جمله فوق این است که دیگر نباید منتظر قسمتی دیگر از فیلم های ترمیناتور باشیم و این سری فیلم ها پس از ۳۴ سال به آخر راه خود رسیده است؟ اما چنین نتیجه ای از داستان این فیلم و آخر آن به دست نمی آید. اما شاید فروش ناامید کننده اش باعث پایانی تلخ برای برترین نوستالژی تاریخ سینما باشد.

فیلم ترمیناتور: سرنوشت تاریک پس از گذشت ۴ سال از قسمت پنجم فیلم های ترمیناتور که در آن دیگر جان کانر (یعنی همان فرمانده مقاومت علیه شبکه ضد بشری اسکای نت) به اسکای نت پیوست، ساخته تیم میلر است که مهمترین کارش، کارگردانی فیلم ددپول در سال ۲۰۱۶ بود. مجددا پس از قسمت دوم ساخته جیمز کامرون و با بازی لیندا همیلتون، بازهم این دو نفر به همراه آرنولد شوارتزنگر در این قسمت جمع شده اند البته جیمز کامرون این بار به عنوان تهیه کننده حضور دارد.

فیلم ترمیناتور: سرنوشت تاریک کاری به قسمت های ۳ و ۴ و ۵ ندارد و در واقع پس از وقایع قسمت دوم یعنی روز داوری شروع می شود که در انتهای آن سارا کانر به همراه تی ۸۰۰ (آرنولد شوارتزنگر)، فرستاده اسکای نت یعنی مرد جیوه ای را نابود کرد و خود تی ۸۰۰ هم در پاتیل مذاب مدفون گردید.

شروع فیلم ترمیناتور: سرنوشت تاریک پس از صحنه هایی از همان ترمیناتور۲: روز داوری، این گونه دنبال می شود که سارا کانر (لیندا همیلتون) همراه پسرش جان در حال گذراندن تعطیلاتی هستند و رباتی شبیه به همان تی ۸۰۰ وارد شده و جان کانر را به قتل می رساند و صدای سارا کانر به گوش می رسد که من سه میلیارد نفر را نجات دادم ولی نتوانستم جان پسر خودم را حفظ کنم.

این در حالی است که در قسمت سوم یعنی ترمیناتور ۳: خیزش ماشین ها جان کانر که جوانی سرگردان بود مجددا توسط رباتی دیگر از سوی اسکای نت مورد هجوم قرار گرفت و باز هم بوسیله یک تی ۸۵۰ دیگر (آرنولد شوارتزنگر) نجات پیدا کرد تا در هنگامه جنگ آخرالزمان همراه نامزد تحمیلی اش درون پناهگاه ضد اتمی بتواند برای مقابله با اسکای نت زنده بماند.

در قسمت چهارم یعنی ترمیناتور رستگاری، خبری از سفرهای زمانی نیست و داستان حول محور کایل ریس و رباتی به نام مارکوس رایت میچرخد. در واقع قسمت چهارم را می توان از نظر زمانی قبل از قسمت اول به حساب آورد و در انتهای  قسمت پنجم به نام ترمیناتور جنسیس هم اصلا خود جان کانر به نیروی شر ملحق شد.

در ابتدای فیلم ترمیناتور: سرنوشت تاریک مثل سایر قسمت های این مجموعه به خصوص قسمت دوم یعنی روز داوری، دو تا ترمیناتور درون گوی هایی درخشان روی زمین ظاهر می شوند. یکی از آنها زنی به نام «گریس» است و دیگری مردی به نام «دیه گو» که هر دو ماموریتشان درباره زنی مکزیکی به نام «دنی» است. دیه گو مثل فیلم روز داوری در صدد نابودی دنی است و مثل مرد جیوه ای همان قسمت، بسیار انعطاف پذیر بوده و از طریق مایع شدن به هر شکلی در می آید (و البته فرقی که با مرد جیوه ای دارد، یک بخش فلزی است که گاهی از او جدا شده و به عنوان ماموری مستقل عمل کرده یعنی نیروی او را دوبرابر می کند) ولی در مقابل او، گریس نه تنها بسیار عقب مانده تر است که حتی ربات هم نیست و یک انسان تقویت شده از طریق نیروی اتمی به شمار می رود (مثل مرد شش میلیون دلاری و زن اتمی).

درگیری ها بر سر نابودی و دفاع از دنی آغاز می شود که صحنه های مختلف آن از قبیل کشتن پدر دنی و تبدیل دیه گو به آن، خنجری شدن دستان دیه گو، درگیری اولیه گریس و دیه گو در یک کارگاه و تعقیب و گریزها و درگیری های مختلف با کامیون و تریلی و انواع و اقسام ماشین و هلیکوپتر و هواپیما و … دقیقا از فیلم “ترمیناتور ۲: روز داوری کپی برداری شده است.

حالا اینکه دنی در این میان چکاره است و چرا ناگهان سر و کله سارا کانر پیدا می شود، به نظر خیلی روشن است و اصلا نیازی نیست فیلم را ببینید تا متوجه شوید. به قول سارا کانر، لابد حالا این دنی است که قرار است منجی آخرالزمان را به دنیا بیاورد (که البته پیش بینی دقیقی نیست و کمی با قصه فرق می کند) و سارا کانر هم که به دنبال انتقام پسرش جان و شکار ترمیناتورهاست. تی ۸۰۰ این وسط چه کار می کند؟ او آدرس ترمیناتورهایی که به این زمان رفت و آمد می کنند را به سارا می دهد بدون آنکه خودش را آفتابی کند در حالی که خانواده ای به هم زده و زندگی بی دغدغه ای در گوشه ای از تگزاس دارد. در آخر هم همان نقشی که در روز داوری ایفا کرد را با همان سبک و سیاق و بی کم و کاست و در مکانی شبیه به همان مکان سکانس پایانی فیلم ترمیناتور۲: روز داوری را به انجام می رساند.

مجموعه فیلم های ترمیناتور از مهم ترین آثار سینمای آخرالزمانی به شمار رفته که ویژگی های متعدد این نوع سینما به خصوص از نوع آخرالزمان تکنولوژیک را داراست. نوعی از سینمای آخرالزمانی که ماشین ها برعلیه بشر می شورند و شرایط آخرالزمانی را فراهم می آورند. در این شرایط ماشین ها، آنتی کرایست یا ضد مسیح محسوب شده و جان کانر و امثال او مسیح یا کرایست به شمار می روند. جنگ حاصل نیز همان جنگ آخرالزمان یا آرماگدون به شمار می رود، خصوصا که در قسمت سوم همین مجموعه که شرایط آخرالزمانی پیش آمده و جنگ اصلی رخ می دهد، یکی از عناوین قسمت یاد شده علاوه بر برآمدن ماشین ها، آرماگدون ذکر شده که نشان از همان جنگ ایدئولوژیک آخرالزمانی دارد. نوعی ایدئولوژی که از آمیختگی آرمان های مسیحا گرایی و جهان طلبی صهیونیسم تشکیل شده و از همین روی صهیونیسم مسیحی خوانده می شود.

در قسمت های مختلف ترمیناتور هم به اشکال مختلف به این موضوع اشاره شده، مثلا در همین قسمت وقتی سارا کانر درمی یابد که دنی همان کسی است که باید منجی را به دنیا آورد به او می گوید : پس این بار تو مریم مقدس هستی؟ کنابه از اینکه نوزادت، مسیح است و منجی آخرالزمان.

در فیلم های آخرالزمانی مختلف، مسیح و ضد مسیح بسیار متقاوت بوده اند، از هری پاتر و فرودو در ارباب حلقه ها و لوک اسکای واکر در جنگ های ستاره ای گرفته تا دختر بچه فیلم قطب نمای طلایی و نئو فیلم های ماتریکس و سوفی فیلم رمز داوینچی و …و تا رییس جمهوری آمریکا در فیلم مگی دو.

در فیلم ترمیناتور: سرنوشت تاریک اگرچه دنی قرار است منجی باشد اما حامی او و کسی که کمک های اصلی را به او می کند، تی هشتصد است (در صحنه آخر که دنی در حال کشته شدن توسط دیه گو است، سارا کانر در اوج ضعف خطاب به تی هشتصد که تقریبا از کار افتاده فریاد می زند که بلند شو و او را نجات بده) و در کنار درب ورودی خانه تی هشتصد به وضوح پرچم آمریکا را می بینیم که در حال اهتزاز است.

در ضمینه داستان پردازی، شخصیت شناسی و جلوه های ویژه، نابودگر سرنوشت تاریک دربرابر پیشینیان خود حرف زیادی برای گفتن ندارد. با این وجود هنوز هم از بسیاری از آثار کمپانی های بزرگ فیلمسازی برتری دارد.

با توجه به این که فیلم نابودگر: سرنوشت تاریک از دو قسمت اول سری فیلم های نابودگر بسیار سطح پایین تر است، با این وجود از سه قسمت بعدی این مجموعه سر تر است. «لیندا همیلتون» کسی است که از بازگشت او به این فرنچایز بیش از هر کس دیگری خوشحال می‌شویم. آرنولد نیز در این فیلم حضور دارد. اصلا مگر می شود نابودگر را بدون آرنولد تصور کرد. اما سارا کانر و نابودگر سرنوشت تاریک تنزل سنگینی نسبت به روز داروی پیدا کرده اند. اینکه تنزلش در چه بود را به خودتان واگذار می کنیم تا با دیدن فیلم متوجه آن بشوید.

از سارا کانر و آرنولد که بگذریم به شخصیت جدیدی به نام «گریس» با بازی «مکنزی دیویس» می رسیم که به شکل بسیار عالی توانسته از پس نقشش بربیاید و به یکی از نقاط قوت این فیلم بدل شود. البته گریس نابودگر نیست بلکه یک انسان تقویت شده است که اگر دارویی خاص به او نرسد، تمام قدرتش را از دست می دهد. او آمده است تا «دنی راموس»، (با بازی ناتالیا ریس) را که بعد از نبودی اسکای نت و کشته شدن جان کانر، به ناجی جدید انسانها تبدیل شده است را از دست رباتی به نام Rev-9 (با بازی گابریل لونا) که از طرف سیستم رباتیک ظالمی به نام لژیون که آنهم جای اسکای نت را گرفته است نجات دهد. ۱۰۰ درصد با دیدن این فیلم گریس را با کایل ریس اولین قسمت نابودگر مقایسه می کنید، از اخلاقیات و روابطش با سارا کانر تا خواب های پریشانی که کایل ریس نیز آنها را میدید.

ناتالیا ریس و گابریل لونا خسته کننده ترین کاراکترهای این فیلم هستند و ایکاش بجای این دو، بازیگران قدرتمند تر و بهتری انتخاب میشدند. البته داستان فیلم نیز مجال خودنمایی به این دو شخصیت را نمی دهد. البته گابریل لونا به دلیل نابودگر بودنش قابل تحمل تر است.نابودگر منفی داستان ما رباتی به نام Rev-9 است که از طرف سیستمی به نام لژیون فرستاده شده تا دنی راموس را در گذشت بکشد و مانع بوجود آمدن نیروی مقاومت شود. رباتی با اسکلت درونی بسیار قدرتمند و فلز مایع بیرونی همانند نابودگر تی ۱۰۰۰ فیلم روز داروی که توانایی جداسازی دو بخش بدن خود را نیز دارد. شاید با خودتان بگویید عجب نابودگر قدرتمندی. اما این طرح بدرنخور ترین طرحی بود که تیم میلر و جیمز کامرون می توانستند انتخاب کنند. انتخاب بازیگر ضعیفی همچون گابریل لونا و داستان پردازی ضعیف تر نیز اوضاع را برای این شخصیت در فیلم وخیم تر می کند. بطور کلی باید بگوییم بجز مک کنزی دیویس، مابقی شخصیت های این فیلم را کنار بگذارید.

متاسفانه «ترمیناتور: سرنوشت تاریک» در بخش اکشن نیز با همان مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند که اغلب آثار اکشن امروز به آن دچار می شوند. درگیری ماشینی ابتدای فیلم تماما کپی شده از قسمت دوم این مجموعه است اما به پای هیچکدام از نبرد های انچنینی این مجموعه نمی رسد. طراحی لباس ها، موقعیت های نبرد و مکان های انتخابی خوب است اما می توانست بسیار بهتر از آنچه در فیلم دیدیم باشد. با این وجود، برعکس فیلم های بدرنخوری مانند بلک پنتر و کاپیتان مارول که ادعایشان به عرش اعلی رسیده است، شما در هنگامه نبردها اندکی دچار ترس می شوید که مبادا شخصیت اصلی داستان بمیرد که البته کارگردان در این زمینه نیز بهتر می توانست کار کند.

نابودگر: سرنوشت تاریک را می‌توان یک نمونه‌ی متوسط برای ساخت یک دنباله‌ از سری فیلم های نابودگر دانست که از دو قسمت اول این مجموعه عقب تر و از سه قسمت بعدی جلوتر است. نقاط مثبت این فیلم را می توان: بازگشت دوباره‌ی همیلتون و شوارتزنیگر، بازی جذاب و عالی مک کنزی دیویس و نبردهای گریس و نابودگر منفی فیلم مخصوصاً نبرد پایانی و همچنین پایان بسیار زیبای این فیلم دانست.

با تمام مواردی که در بالا گفته شد. این فیلم شما را خسته نمی کند و شما ۲ ساعت تمام را بپای این فیلم خواهید نشست اما در آخر با خود می گویید ایکاش بهتر ساخته می شود! ایکاش جیمز کامرون کارگردانی اش می کرد!

درآخر باید بگوییم اگر از افرادی نیستید که بخواهید روانشناسانه و با دیدی خاص به فیلمی نگاه کنید، سرنوشت تاریک فیلم خوب و ادامه ای نسبتاً موفق از دو قسمت اول مجموعه نابودگر است که می تواند وقتتان را پای آن بگذارید و از تماشای آن لذت ببرید. لااقل ترمیناتور: سرنوشت تاریک، بسیار بسیار بهتر از آثار مزخرف و حال بهم زن و فمنیستی ای مانند کاپیتان مارول است.